İş Kanunu’nun 14. Maddesinde yer alan ve son halini 2016 yılında alan “çağrı üzerine çalışma ve uzaktan çalışma” başlıklı düzenleme kapsamında; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından detay düzenlemeleri içeren yönetmeliğin yayımı epeydir beklenmekteydi. Covid-19 salgını ile birlikte daha da önem kazanan bu yönetmelik, 10.03.2021 tarihli Resmi Gazetede “Uzaktan Çalışma Yönetmeliği” adıyla yayımlanmış olup düzenlemeler şöyle özetlenebilir:
- Uzaktan çalışmaya ilişkin iş sözleşmeleri yazılı şekilde yapılacak ve işin tanımını, yapılma şeklini, işin süresini ve yerini, ücreti ve ücretin ödenmesine ilişkin hususları, işveren tarafından sağlanan iş araçlarını, ekipmanları ve bunların korunmasına ilişkin yükümlülükleri, işverenin işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümleri içerecektir.
- Gerekli olması halinde; uzaktan çalışmanın yapılacağı mekân ile ilgili düzenlemelerin iş yapılmaya başlamadan önce tamamlanması, bu düzenlemelerden kaynaklanan maliyetlerin karşılanma usulünün, uzaktan çalışan ile işveren tarafından birlikte belirlenmesi gerekmektedir.
- Uzaktan çalışanın mal ve hizmet üretimi için gerekli malzeme ve iş araçlarının iş sözleşmesinde aksi kararlaştırılmamışsa işveren tarafından sağlanması esastır. Bu malzeme ve iş araçlarının kullanım esasları ile bakım ve onarım koşulları açık ve anlaşılır bir şekilde uzaktan çalışana bildirilmelidir.
- İş araçlarının işveren tarafından sağlanması halinde, bunların işçiye teslim edildiği tarihteki bedellerini belirten iş araçları listesi, işveren tarafından yazılı olarak işçiye teslim edilmelidir.
- İşin yerine getirilmesinden kaynaklanan mal veya hizmet üretimiyle doğrudan ilgili zorunlu giderlerin tespit edilmesine ve karşılanmasına ilişkin hususlar iş sözleşmesinde belirtilmelidir.
- Uzaktan çalışmanın yapılacağı zaman aralığı ve süresi iş sözleşmesinde belirtilmeli, düzenlemeler mevzuatta öngörülen sınırlamalara bağlı kalmak koşuluyla yapılmalıdır. Fazla çalışma işverenin yazılı talebi üzerine, işçinin kabulü ile mevzuat hükümlerine uygun olarak yapılabilir.
- Uzaktan çalışmada iletişimin yöntemi ve zaman aralığı uzaktan çalışan ile işveren tarafından belirlenir.
- İşveren; uzaktan çalışanı, işyerine ve yaptığı işe dair verilerin korunması ve paylaşımına ilişkin işletme kuralları ve ilgili mevzuat hakkında bilgilendirmeli ve bu verilerin korunmasına yönelik gerekli tedbirleri almalıdır. Keza; işveren, korunması gereken verinin tanım ve kapsamını sözleşmede belirlemelidir. Verilerin korunması amacıyla işveren tarafından belirlenen işletme kurallarına uzaktan çalışanın uyması zorunludur.
- İşveren, uzaktan çalışanın yaptığı işin niteliğini dikkate alarak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hususunda çalışanı bilgilendirmekle, gerekli eğitimi vermekle, sağlık gözetimini sağlamakla ve sağladığı ekipmanla ilgili gerekli iş güvenliği tedbirlerini almakla yükümlüdür.
- Tehlikeli kimyasal madde ve radyoaktif maddelerle çalışma, bu maddelerin işlenmesi veya söz konusu maddelerin atıkları ile çalışma, biyolojik etkenlere maruz kalma riski bulunan çalışma işlemlerini içeren işlerde uzaktan çalışma yapılamaz. Kamu kurum ve kuruluşlarınca ilgili mevzuatına göre hizmet alımı suretiyle gördürülen işler ile millî güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis veya hizmetlerden hangilerinde uzaktan çalışma yapılamayacağı birim, proje, tesis veya hizmetten sorumlu olan veya hizmeti alan kamu kurum ve kuruluşunca belirlenir.
- İş ilişkisi doğrudan uzaktan çalışma sözleşmesi ile kurulabilir veya hâlihazırda işyerinde çalışan işçinin iş sözleşmesi, işçinin ve işverenin anlaşması halinde, uzaktan çalışma sözleşmesine dönüştürülebilir.
İşçinin uzaktan çalışma yapması için:
a) Talebini yazılı olarak yapar.
b) Talep işyerinde belirlenen usul doğrultusunda işverence değerlendirilir.
c) Talep değerlendirilirken, işin ve işçinin niteliği gereği uzaktan çalışmaya uygunluğu ile işverence belirlenecek diğer kıstaslar kullanılır.
- Talebe ilişkin değerlendirme sonucunun otuz gün içinde işçiye talebin yapıldığı usulle bildirilmesi esastır. Talebin kabul edilmesi halinde taraflar arasında sözleşme yapılır. Uzaktan çalışmaya geçen işçi, tekrar işyerinde fiziken çalışma talebinde bulunabilir. İşveren, söz konusu talebi öncelikli olarak değerlendirir. Uzaktan çalışmanın mevzuatta belirtilen zorlayıcı nedenlerle işyerinin tamamında veya bir bölümünde uygulanacak olması halinde uzaktan çalışmaya geçiş için işçinin talebi veya onayı aranmaz.
Yönetmeliğin tam metni: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/03/20210310-2.htm
Daha detaylı bilgi ve sorularınız için: info@emelyilmaz.av.tr